Presentatie Werkwijze(r) door Janneke Roozen, GGZ InGeest en Nol Kliffen, UWV Zuid-Kennemerland

In het project wordt een werkwijze ontwikkeld en ook al enigszins getoetst. Een belangrijke partner in het project is Meetellen, een onderzoeksbureau vanuit ervaringskennis. Zij hebben literatuuronderzoek gedaan naar andere praktijken (onder meer WGB bij Reinier van Arkel) en een behoeftenonderzoek onder cliënten.

Belangrijke principes in de projectstrategie zijn:

• Werken vanuit de behoeften van mensen in zorg bij GGZ InGeest
• Draagvlak. Er wordt niet gewerkt vanuit een blauwdruk. Professionals geven de werkwijze zelf vorm.
• Lerend ontwikkelen, ‘mislukkingen horen erbij’.

Het project zit nu in de pilotfase en wordt waarschijnlijk komend najaar afgerond. De bedoeling is de Werkwijze(r) in de toekomst uit te breiden naar andere locaties van GGZ InGeest en andere partners, bijvoorbeeld gemeenten.

Wantrouwen op tafel

Het behoeftenonderzoek onder cliënten bestond uit acht diepte-interviews. Enkele resultaten waren:

• Duidelijkheid over bestaanszekerheid is heel belangrijk. Angst voor uitval en verlies van inkomen vormen een drempel om de stap naar werk te maken. Weinig vertrouwen in het UWV speelt daarbij een rol. (‘Het UWV volgt vooral regels en kijkt niet naar wensen van de persoon.’)
• Werk is soms al onderdeel van de behandeling, maar dat mag meer. Maar behandeling mag ook onderwerp van gesprek zijn bij het UWV.
• Cliënten willen geen druk, mensen moeten op basis van eigen wil en motivatie onderzoekend aan de slag kunnen. Het moet duidelijk zijn wat het UWV met informatie over de cliënt doet (bijv.: niet direct een herbeoordeling als iemand aangeeft zich op werk te willen oriënteren).

Het laatste punt is wezenlijk. De doelgroep van de Werkwijze(r) zijn mensen die willen werken. Normaal gesproken is het uitgangspunt bij het UWV dat mensen moeten werken, als ze daartoe in staat zijn. Dit komt voort uit wettelijke regelgeving. Naar aanleiding van de toeslagenaffaire is ‘de menselijke maat’ wel meer uitgangspunt geworden, maar de werkprocessen van het UWV zijn nog dezelfde.

In het begin van het project kwam in een gesprek met ggz-professionals naar voren dat zij eenzelfde soort wantrouwen naar het UWV hebben als cliënten. Dit was voor UWV-medewerkers wel een schok. Maar het is goed dat dit boven tafel kwam, want juist daardoor kon een vertrouwensbasis ontstaan voor de verdere samenwerking.

Pilot

De start ligt bij de behandelaar die met de cliënt bespreekt of er behoefte is aan werk. De volgende stappen zijn driegesprekken van cliënt/klant, behandelaar en UWV om mogelijkheden te verkennen. Daarna komt mogelijk een reïntegratiebureau in beeld. Wanneer het richting betaald werk gaat dan volgt de stap om duidelijkheid te bieden over inkomensgevolgen.

In het project werken meerdere teams van GGZ InGeest mee. Per team is er een aanjager die het thema levend houdt, kijkt wat er speelt en terugkoppelt naar de projectorganisatie. Concrete activiteiten in het project zijn onder meer:

• Het invoegen van werk in reguliere processen, zoals intake bij  poli of FACT
• Supervisie van behandelaren aan de hand van casuïstiek.
• Vaste contactpersonen bij het UWV voor clienten van GGZ InGeest.
• Een spreekuur van het UWV op de locatie van GGZ InGeest in Haarlem.
• Communicatie: flyers en filmpjes bij zowel GGZInGeest als UWV.

Het project is geslaagd als gezamenlijk 15 trajecten zijn doorlopen en als er een werkwijze voor samenwerking staat die duurzaam geïmplementeerd kan worden in beide organisaties. Daarbij is het aspect van cultuurverandering erg belangrijk.