De Vriendendienst is een zelfregie- en herstelorganisatie in Deventer die werkt vanuit het sociaal domein. De Vriendendienst maakt deel uit van de GEM-coalitie in de regio, samen met de ggz (Dimence), een huisartsenorganisatie, een zorgverzekeraar en vier gemeenten. GEM is geen project, maar een transformatie op basis van gedeeld leiderschap. Door Lori van Egmond, Vriendendienst Deventer
De basis van GEM is een gezamenlijke visie, waarbij psychisch lijden vanuit de context van de persoon wordt benaderd. Alle organisaties in het ecosysteem hebben een toegevoegde waarde om psychisch lijden te verzachten en herstel te bevorderen. Kernbegrippen zijn zelfregie, veerkracht en positieve gezondheid.
In Deventer werkt zij vanuit GEM aan versterking van zelfregie en herstel als onderdeel van de sociale basis. Eén van de leidende principes van GEM is voortbouwen op wat er al is in de regio. In dit geval waren er vier zorgorganisaties en de Vriendendienst met een aanbod herstelcursussen, zoals de WRAP. Door de overlap was het vaak moeilijk om deze cursussen vol te krijgen.
Ruimte en vertrouwen waren belangrijk in de samenwerking. De verschillende organisaties hebben in een veranderatelier eerst een inventarisatie gemaakt van de aanwezig kennis, competenties en kwaliteiten. Vandaaruit hebben ze samen gekeken wat nodig was voor verdere ontwikkeling van zelfregie en herstel in de regio.
De uitkomst is dat er nu ‘één team van blije ervaringsdeskundigen’ is. Daarnaast zijn er twaalf vrijwillige facilitators voor het begeleiden van groepen. Zij hebben een gezamenlijk programma van herstelcursussen. De Vriendendienst heeft een coördinerende rol gekregen, omdat zij geworteld is in het sociaal domein. De ervaringsdeskundigen zijn in dienst gebleven van hun eigen organisaties en vervullen daar een brugfunctie. Binnen het herstelnetwerk zijn ze samen eigen baas. De rol van de managers is ruimte bieden om zo te kunnen werken en de financiering regelen. Het herstelnetwerk hoeft maar beperkt verantwoording af te leggen, bijvoorbeeld over het aantal cursusgroepen.
Momenteel zijn er 24 cursussen en 9 lotgenootgroepen. De beweging groeit en er zijn zelfs wachtlijsten. Er wordt nu gewerkt aan verdubbeling van de capaciteit.
Deelnemers voor de herstelcursussen komen langs verschillende wegen. De ervaringsdeskundigen vervullen een belangrijke brugfunctie. Behandelaren verwijzen makkelijker dan voorheen. En ook andere professionals in het ecosysteem, zoals huisartsen, hebben nu één punt waarnaar ze kunnen verwijzen. Daarnaast speelt mond-tot-mondreclame een belangrijke rol in de aanwas van nieuwe deelnemers.
Een belangrijke sleutel is dat verschillende perspectieven (huisarts-ggz-sociaal domein) bij elkaar komen en samen de transformatie aangaan. Op eigen houtje gaan vernieuwen heeft geen zin. Daarom is het goed om medewerkers vanuit verschillende disciplines en perspectieven bij elkaar te zetten. Niet alleen samen praten, maar vooral: bottom-up samen doen en samen leren op basis van gelijkwaardigheid. Voor ervaringsdeskundigen moet gelijkwaardigheid zichtbaar zijn in een goed salaris, een stevige positie en een veilige omgeving waar zij hun werk kunnen doen.