Jeugdzorgbranches roepen Kamer voorafgaand aan debat op tot actie
Voorafgaand aan het debat leverden de Branches Gespecialiseerde Zorg voor Jeugd (BGZJ) – bestaande uit Jeugdzorg Nederland, de Nederlandse ggz en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland – een gezamenlijke inbreng. Zij riepen de politiek op om leiderschap te tonen en pleitten voor snelle uitvoering van het advies van de deskundigencommissie Van Ark. De sector deed vijf concrete voorstellen: omarm het advies volledig, investeer in een brede visie op jeugd, stop bezuinigingen die kwetsbare kinderen raken, schrap de eigen bijdrage in de jeugdzorg en kom met een actieplan voor voldoende jeugdprofessionals. Lees hier de volledige inbreng van BGZJ.
Wachtlijsten en personeelstekort
De wachtlijsten in de jeugdzorg waren voor vrijwel alle partijen een centraal punt. SP bepleit dat de capaciteit vaak wel beschikbaar is, maar dat budgetplafonds en een tekort aan personeel volgens hen voor blokkades zorgen.
Staatssecretaris Tielen benadrukte dat gemeenten verantwoordelijk blijven voor inkoop en capaciteit. Zij gaf aan te onderzoeken of beschikbaarheidsfinanciering een oplossing kan zijn. Voor het kerstreces ontvangt de Kamer een brief met een planning hierover.
Reikwijdte wet en toekomst jeugdbescherming
De Wet reikwijdte jeugdzorg werd door GL/PvdA, VVD en D66 gezien als cruciaal om duidelijkheid te scheppen over wat wel en niet onder jeugdzorg valt. GL/PvdA drong aan op spoed, aangezien het wetsvoorstel al eerder was aangekondigd. Tielen gaf aan dat het een complex traject is, maar streeft ernaar dit kalenderjaar de internetconsultatie te starten.
Daarnaast uitten meerdere fracties zorgen over Jeugdbescherming Noord, dat onder verscherpt toezicht staat. NSC, VVD en GL/PvdA vroegen naar de toekomst van deze en andere organisaties. Tielen beloofde uiterlijk in januari 2026 met een rapport over de situatie te komen.
Eigen bijdrage
De voorgenomen invoering van een eigen bijdrage in de jeugdzorg stuitte op veel weerstand. GL/PvdA en SP uitten stevige kritiek. NSC en PVV gaven aan open te staan voor heroverweging van eerdere afspraken. BGZJ had in haar input al gepleit voor afschaffing van de maatregel, die volgens hen een financiële drempel vormt voor kwetsbare gezinnen.
De staatssecretaris hield vast aan de plannen, maar een concreet wetsvoorstel volgt later. Dan kan er gedebatteerd worden over de uitvoering.
Pleegzorg en jongerenwerk
D66 vroeg aandacht voor het aantrekkelijk houden van pleegzorg en het ondersteunen van pleegouders. Tielen zegde toe gemeenten te wijzen op voorzieningen voor bijzondere kosten en komt terug op het wettelijk recht om tot 21 jaar bij pleegouders te wonen.
Ook jongerenwerk kwam nadrukkelijk aan bod. D66 wees erop dat 60% van de jongeren die deelnemen aan jongerenwerk geen beroep doen op jeugdzorg. Volgens de staatssecretaris moet jongerenwerk daarom onderdeel worden van de pedagogische basis in de Wet reikwijdte.
Preventie en mentale gezondheid
ChristenUnie sprak zorgen uit over de dalende mentale gezondheid van jongeren, wees op prestatiedruk en de invloed van sociale media, en pleitte voor standaard vergoeding van relatietherapie. Staatssecretaris Tielen gaf aan dat in de Kamerbrief over de scheidingsaanpak hierop wordt teruggekomen.
Daarnaast herhaalde de staatssecretaris dat zij inzet op preventie door gemeenten nadrukkelijker in gesprek te laten gaan over opschalen en afschalen van zorg.
Toezeggingen van de staatssecretaris
Tijdens het debat deed Tielen meerdere toezeggingen. De belangrijkste zijn:
- Het wetsvoorstel Reikwijdte Jeugdzorg gaat dit kalenderjaar in internetconsultatie.
- Voor het kerstreces komt er een brief met de planning rond beschikbaarheidsfinanciering.
- Uiterlijk januari 2026 ontvangt de Kamer een rapport over Jeugdbescherming Noord.
- Voor de begrotingsbehandeling komt een reactie op de adviezen van de deskundigencommissie-van Ark (hoofdstuk 4).
- Aan de Kamerbrief scheidingsaanpak wordt een uitwerking toegevoegd over de mogelijke rol van relatietherapie.
- Gemeenten worden gewezen op voorzieningen voor pleegouders die bijzondere kosten maken;
- In de volgende Kamerbrief komt de staatssecretaris terug op het wettelijke recht om tot 21 jaar bij pleegouders te verblijven.
- Begin 2026 wordt er een start gemaakt met een staatscommissie.
Kamer stemt in met meerdere moties over jeugdzorg, waaronder over eigen bijdrage
Naar aanleiding van het debat over de jeugdzorg vond een tweeminutendebat plaats waarin verschillende moties zijn ingediend. Op donderdag 2 oktober is hierover gestemd. Bij de stemmingen zijn veel voorstellen aangenomen. Opvallend is de motie van GL-PvdA om af te zien van de invoering van een eigen bijdrage in de jeugdzorg. Verder kregen moties steun over een onderzoek naar een Keurmerk Jeugdzorg, betere toegang tot dossiers via de AVG, stabiele woonvormen, minder insluitingen en betere mentale gezondheid van jonge vrouwen. Ook is ingestemd met moties over het uitvoeren van inspectieaanbevelingen en het voorkomen van ineffectieve jeugdbeschermingsmaatregelen.
Verworpen werden voorstellen om nachtelijke insluitingen te beperken, omzetplafonds af te schaffen en bezuinigingen in de jeugdzorg te schrappen.