Nieuwe kwaliteitsstandaard Zingeving in de psychische hulpverlening
16 mei 2023
Besteed in de behandeling aandacht aan zingeving – dat is de belangrijkste aanbeveling van de nieuwe kwaliteitsstandaard Zingeving in de psychische hulpverlening. Zingeving is in deze standaard gedefinieerd als het proces waarin mensen richting geven aan hun leven op basis van wat voor hen het meest belangrijk of betekenisvol is. Voor patiënten en naasten is zingeving een belangrijk onderwerp bij herstel van psychische klachten.
De nieuwe standaard geeft informatie over de rol van zingeving bij preventie en herstel, en biedt handreikingen om zingeving een plek te geven in de behandeling. De kwaliteitsstandaard is vandaag gepubliceerd op GGZ Standaarden en op 15 juni organiseert Akwa GGZ een kosteloos webinar over Zingeving in de psychische hulpverlening.
Zingeving en psychische klachten
Zingeving is een menselijke behoefte en voor iedereen anders. Mensen vinden zingeving bijvoorbeeld in hun relatie met familie of vrienden, werk of hobby’s, levensbeschouwelijke praktijken of het kunnen bijdragen aan een betere wereld. Zingeving en psychische klachten zijn met elkaar verbonden en beïnvloeden elkaar wederkerig: ze kunnen elkaar bevorderen en belemmeren.
Prof. dr. Arjan Braam, psychiater & bijzonder hoogleraar aan de Universiteit voor Humanistiek, voorzitter van de werkgroep die de kwaliteitsstandaard tot stand bracht: “De invulling van het thema zingeving is vaak afhankelijk van de behandelaar en er is grote praktijkvariatie. Met deze nieuwe standaard willen we cliënten en professionals handvatten geven om aan de slag te kunnen met zingevingsvragen. Zo voelen cliënten zich meer gehoord: er is aandacht voor hun eigen verhaal, voor hun perspectief. Hiermee kun je de behandelrelatie verstevigen.”
Zingeving tijdens het gehele zorgproces
De standaard beschrijft hoe zingeving een plek heeft in de preventie van psychische problemen, en hoe je als professional de rol van zingevingsvragen in de diagnostische fase kan verkennen. Het geeft een overzicht van welke interventies aandacht aan zingeving besteden en welke rol zingeving kan spelen bij herstel of als de patiënt weer aan het werk gaat. Er is aandacht voor zingeving bij suïcidaliteit en er staan aanbevelingen in over de organisatie van ‘zorg voor zingeving’.
Marieke van Eijkelen, patiëntvertegenwoordiger, lid van de werkgroep: “Voor veel patiënten is zingeving een serieus onderwerp. Het is voor je herstel belangrijk dat je inzicht hebt in: Waar kom ik mijn bed voor uit? Waar wil ik me op richten en wat is voor mij een zinvol leven? Wat kan ik zelf inbrengen bij de behandeling zodat dit voldoende aan bod komt? Het zijn hele persoonlijke en individuele aspecten van iemands leven. De ervaring is dat lang niet alle professionals hier oog voor hebben of dit bespreken in de behandeling. Daarom is het zo belangrijk dat deze standaard er is.”
Ben de Boer, geestelijk verzorger bij Arkin, lid van de werkgroep: “Ik vind het belangrijk dat zingeving onderdeel is van zorg en behandeling. Dat professionals het als een aspect van hun zorg erkennen en daarin worden ondersteund. Eén van de belangrijkste aanbevelingen in de standaard is dan ook: heb het erover met je patiënt. Maak het bespreekbaar en sluit aan bij wat voor de patiënt onder zingeving valt.”
Totstandkoming, ondersteuning en gratis webinar
Op verzoek van V&VN en op advies van de kwaliteitsraad van Akwa GGZ, een inhoudelijke adviesraad met vertegenwoordiging van patiënten en professionals, is de kwaliteitsstandaard voor zingeving ontwikkeld. Relevante beroeps-, branche- en patiëntenverenigingen hebben mensen afgevaardigd in de werkgroep. De werkgroep bestond uit 15 personen die 10 verschillende disciplines vertegenwoordigen.